Ik werk al jaren in ploegendiensten en heb al jaren last van overgewicht. Afvallen lukt echt niet met mijn wisseldiensten. Is dat zo?
Niet helemaal. Als je onregelmatige werktijden of wisseldiensten draait is het zeker een aanslag op je gezondheid, maar dat je niet kan afvallen is natuurlijk niet waar. Dan zou iedereen die in de zorg, luchtvaart, politie, horeca, fabriek en noem maar op, overgewicht. En dat zijn er veel, want in Nederland werken ongeveer 600.000 mensen met verschillende ploegendiensten of structureel met onregelmatige werktijden.
Wat gebeurd er met je lichaam en waarom is dit zo aanslag op je gezondheid?
Ons lichaam is als het ware geprogrammeerd en zit in een ritme. Ons bioritme. We noemen het ook de biologische klok of het slaap-waakritme. Het geeft de maat aan van het leven. We worden één keer per etmaal moe en we krijgen één keer per etmaal het signaal om weer wakker te zijn.
Om nog wat dieper op ons biologische klok in te gaan kan je het verdelen in 3 ritmes:
- Fysieke ritme – de staat van de lichamelijke conditie (weerstand tegen ziekte en stress)
- Psychische/Emotionele ritme – de staat van gevoelsuitingen, creativiteit, interesses
- Geestelijke/Intellectuele ritme – de staat van concentratie, geheugen
Wanneer we ons bioritme ontregelen dus het ritme gaan verschuiven door vroege, late en nachtdiensten ontstaan er problemen. Een gezond eetpatroon wordt daardoor vaak erg lastig. Minder trek of juist continu trek omdat je biologische klok in verwarring is. Een gezond bewegingspatroon raakt ook in verwarring. En de grootste boosdoener is chronisch slaaptekort. Al die verwarringen zorgen ervoor dat het lichaam gaat protesteren en ontstaan er gezondheidsproblemen zoals;
- Overgewicht
- Slaapproblemen
- Spijsverteringsproblemen
- Disbalans in de hormonen
- Stemmingswisselingen
en op langere termijn meer kans op hart en vaatziekten, diabetes, depressies, enz.
Een gezonde leefstijl is dus juist belangrijk en iets waar je extra aandacht aan moet besteden als je een baan hebt met onregelmatige werktijden.
Extra aandachtspunten
- Eet en drink altijd 3 hoofdmaaltijden verdeeld over een dag, avond of nachtdienst.
- Voldoende slaap en op tijd opstaan en de nodige beweging zorgt ervoor dat het bioritme het minst ontregeld wordt.
- Neem altijd een maaltijd of iets gezonds mee naar je werk, voorkom verleidingen van snack-automaten.
- Eet en drink zo min mogelijk suiker/ verkeerde koolhydraten, deze zorgen voor een extra verstoorde bloedsuikerspiegel waardoor je energielevel met ups en downs gaat.
- Probeer zoveel mogelijk vette en te pittige voeding te vermijden. Mensen met onregelmatige diensten hebben eerder last van maagzuur, opgeblazen gevoel, diarree of verstopping.
- Probeer teveel koffie, energie drankjes en alcohol te vermijden. Dit heeft helemaal een negatief effect op je slaapritme.
